Tehničke karakteristike

http://www.military-today.com/tanks/m84.htm

Naoružanje

Tenk M-84A je naoružan topom 2A46 sa glatkom cevi kalibra 125 mm, dužine 50 kalibara (6.250 mm). Na sredini cevi nalazi se gasna komora, a čitava cev je obložena termičkom oblogom koja treba da smanji deformaciju cevi usled visokih temperatura i obezbedi njeno ravnomerno hlađenje prilikom velikog broja opaljenja. Borbeni komplet topa sačinjen je od 42 dvodelna projektila kalibra 125 mm, od kojih su 22 smeštena u kružnom transporteru i odmah spremna za upotrebu (10 trenutno-fugasnih, 6 potkalibarno-pancirnih i 4 kumulativna), a ostalih 20 raspoređeno je u telu tenka (u kupoli nema municije). Komplet sadrži tri vrste projektila: trenutno-fugasni, kumulativni i potkalibarni. Upotrebom automatskog punjača postignuta je maksimalna brzina paljbe od 2-8 projektila u minutu.

Pored osnovnog naoružanja, M-84 je naoružan jednim spregnutim mitraljezom kalibra 7.62 mm PKT i jednim protivavionskim mitraljezom 12.7 mm postavljenim na okretnoj tureli komandira tenka.

M-84

M-84 je savremeni tenk treće generacije proizveden u SFRJ. Korišćen je u svim sukobima na prostorima bivše Jugoslavije kao i u Operaciji „Pustinjska oluja“ u sastavu kuvajtskih snaga. Paralelno sa raspadom SFRJ raspao se i lanac proizvodnje ovog tenka zbog čega se M-84 ne proizvodi još od 1992. god.








Razvoj i proizvodnja

Tokom sedamdesetih godina 20. veka vojni vrh JNA je doneo odluku da se započne proizvodnja prvog domaćeg tenka. Zbog nedostatka iskustva u projektovanju i proizvodnji tenkova odlučeno je da kao osnova za izradu domaćeg tenka posluži neki od postojećih modela tenkova treće generacije. Odlučeno je da to bude sovjetski tenk T-72, koji je u to vreme svrstavan među najbolje tenkove na svetu. Od SSSR-a je kupljena licenca za proizvodnju T-72. Paralelno sa početkom proizvodnje analizirane su sve prednosti i nedostaci ovog modela kako bi stečena iskustva bila iskorišćena prilikom izrade domaćeg tenka.




Polazeći od toga da je kroz ugovor o licenci za proizvodnju tenka T-72 u zemlji dobijena samo konstrukciona dokumentacija (ali ne za kompletno sredstvo), bez tehnološke dokumentacije i podataka za oklopnu zaštitu i specijalne materijale, i da se u tom trenutku već deset godina u SSSR-u serijski proizvodio (toliko je vremenski zastareo), na predlog Vojnotehničkog instituta u razvoj se ušlo sa značajnim modifikacijama i poboljšanjima i izmenama nekih kompletnih podsistema. Prve četiri godine na ovom projektu bilo je angažovano više od 150 stručnjaka Instituta sa punim radnim vremenom, a zatim naredne tri godine, na aktivnostima posle uvođenja u serijsku proizvodnju tenka M-84, oko 80 stručnjaka. Oni su angažovani radi rešenja motora veće snage, uređaja motora i prenosnika snage i drugih bitnih izmena postojeće konstrukcije tenka. U procesu razvoja tenka obavljena su istraživanja u skoro svim područjima rada Instituta, pa je kao rezultat tih istraživanja uvedeno nekoliko stotina novih tehnologija i tehnoloških postupaka, razvijeni su novi pancirni čelici i nemetali za oklopnu zaštitu, razvijeno je oko četrdeset specijalnih čelika za jako opterećene delove, nemetalni materijali i postupci zaštite. Uvedeni su domaći podsistemi i komponente: sredstva veze, sve komponente za NBH zaštitu, optičke sprave i uređaji, nove gusenice, savremen sistem za upravljanje vatrom (SUV), više stotina manjih sklopova i elektronskih komponenata. U okviru posebnih istraživanja razvijen je motor od 735 kW (1.000 KS), umesto postojećeg od 573kW (780 KS), a izvršene su značajne izmene na podsistemima motora i transmisiji. Obavljenim izmenama tenk M-84A razlikuje se od tenka T72 za više od 60%. Po svim bitnim parametrima vatrene moći, oklopne zaštite i pokretljivosti taj tenk je, u to vreme, bio ispred svih savremenih tenkova u svetu. To je potvrđeno kroz uporedna ispitivanja sa najsavremenijim tenkovima u Kuvajtu i Pakistanu, i na osnovu činjenice da se posle ispitivanja Kuvajt odlučio za ovaj tenk. Iskustva iz rata u Zalivu, a posebno u sukobima u zemlji, samo su potvrdila da je u pitanju zaista najsavremeniji tenk.

Prototip tenka M-84 proizveden je 1983. godine, a serijska proizvodnja je počela 1984. godine. Novi tenk M-84A prvi put je predstavljen jugoslovenskoj javnosti na „Paradi pobede“ 9. maja 1985. godine u Beogradu. M-84 je projektovan i proizveden u rekordnom vremenu – za samo 5 godina.

Pored osnovne verzije M-84 i M-84A, razvijeno je i više posebnih verzija kao što su M-84K (komandni tenk), M-84AB (izvozna varijanta), M-84ABK (izvozni komandni tenk), M-84ABN (izvozni tenk sa navigacionim sistemom Teldiks), M-84AI i M-84ABI (tenkovi za izvlačenje).


Prema podacima navedenim u Jane’s tanks and combat vehicles recognition guide – 2nd edition iz 2000. godine, do 1992. godine proizvedeno je ukupno oko 600 tenkova M-84 u verzijama A i AB.